BÀI 21: CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA VẬT RẮN CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH TRỤC QUAY CỐ ĐỊNH

    BÀI 21: CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA VẬT RẮN
                   CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN 
                           QUANH TRỤC QUAY CỐ ĐỊNH

I – Chuyển động tịnh tiến của vật rắn
      1. Định nghĩa
          Chuyển động tịnh tiến của vật rắn là chuyển động trong đó đường thẳng nối hai điểm bất kì
của vật luôn song song với chính nó.
      2. Gia tốc của vật chuyển động tịnh tiến

           Do tất cả các điểm trên vật chuyển động tịnh tiến đều chuyển động như nhau. Nghĩa là đèu có
cùng gia tốc.
           Vì vậy ta có thể coi vật như một chất điểm và áp dụng định luật II Niutơn để tính gia tốc của
vật.

            VD1: Cho hệ vật như hình vẽ. Vật m2 có khối lượng 2kg, vật m1 có khối lượng 1kg, hệ số ma sát của vật m1 đối với mặt sàn là 0,02. Lấy g=10m/s2. Dây treo rất mảnh, không dãn, bỏ qua ma sát của ròng rọc.
                      a. Khi buông tay cho vật m2 rơi. Hãy tính gia tốc của hai vật.
                      b. Tính lực căng của dây.
                      c. Tính áp lực tác dụng vào trục của ròng rọc.
              Giải:
              Các bước giải:
                       - Chọn chiều dương là chiều chuyển động của mỗi vật.
                       - Phân tích các lực tác dụng vào mỗi vật.
                       - Áp dụng định luật II Niutơn cho mỗi vật riêng lẻ, chiếu lên phương chuyển động.
                       - Kết hợp dữ kiện khác để tìm đại lượng cần tìm.
           VD2: Cho hệ vật như hình vẽ. Cả hai vật có khối lượng bằng
nhau và bằng 2kg, lực kéo F=30N. Bỏ qua ma sát.
           a. Hãy tính lực căng dây và gia tốc của mỗi vật.
            b. Cho hệ số ma sát của mặt sàn so với vật là 0,01. Hãy tính lại gia tốc của vật.

II – Chuyển động quay của vật rắn quanh trục quay cố định
       1. Đặc điểm của chuyển độbg quay. Tốc độ góc
            - Khi vật chuyển động quay quanh trục quay cố định thì mọi điểm trên vật đều quay quanh
trục với cùng tốc độ góc $$\omega$$ .
            - Vật quay đều thì $$\omega$$ = const , vật quay biến đổi thì $$\omega$$  biến đổi.
            VD3: Bánh đà quay, cánh quạt máy quay, bánh xe quay, cánh cửa quay quanh bản lề…
         2. Tác dụng của Momen lực đối với vật quay quanh trục quay cố định
             a. Thí nghiệm (chỉ cần mô tả bằng hình vẽ)
             b. Giải thích (SGK)
             c. Kết luận: Momen lực tác dụng vào vật quay quanh trục quay cố định có tác dụng làm thay đổi tốc độ góc của vật.
          3. Mức quán tính của vật chuyển động quay
               - Vật chuyển động quay có khối lượng càng lớn thì mức quán tính càng lớn.
               - Mức quán tính của vật chuyển động quay còn phụ thuộc vào sự phân bố khối lượng đối
với trục quay.
              Suy ra: Vật có khối lượng càng lớn, càng phân bố xa trục quay thì có mức quán tính càng lớn.

                                                                                                              Tiểu Quậy